Tiêu Chuẩn Tiếp Địa Thay Đổi Như Thế Nào Qua Từng Năm?

Trong hệ thống điện và các công trình xây dựng hiện đại, tiêu chuẩn tiếp địa đóng vai trò nền tảng để đảm bảo an toàn và duy trì sự ổn định. Đây không chỉ là yêu cầu kỹ thuật bắt buộc, mà còn là yếu tố giúp hạn chế rủi ro do sét đánh, dòng rò điện hoặc các sự cố liên quan đến điện năng. Tại Việt Nam, các quy định về tiếp địa đã nhiều lần thay đổi nhằm phù hợp hơn với điều kiện thực tế và các tiêu chuẩn quốc tế. Bài viết dưới đây của AMB Việt Nam sẽ phân tích sự thay đổi của tiêu chuẩn tiếp địa qua từng giai đoạn, cũng như lý giải tại sao việc tuân thủ là cực kỳ quan trọng trong lĩnh vực chống sét và an toàn điện.

Vai Trò Của Tiêu Chuẩn Tiếp Địa Trong Thực Tế

Tiếp địa là giải pháp kết nối trực tiếp hoặc gián tiếp hệ thống điện, thiết bị, công trình với đất nhằm phân tán dòng điện sự cố hoặc dòng sét xuống lòng đất một cách an toàn. Khi áp dụng đúng tiêu chuẩn tiếp địa, hệ thống có khả năng:

• Bảo vệ con người trước nguy cơ điện giật.

• Giảm thiểu thiệt hại khi có sét đánh thông qua việc dẫn dòng sét xuống đất.

• Bảo vệ tuổi thọ và độ ổn định của các thiết bị điện tử, đặc biệt là hệ thống tự động hóa, viễn thông.

• Đảm bảo hoạt động hiệu quả của các thiết bị chống sét như kim thu sét.

Trong thi công thực tế, ngoài việc tuân thủ về kích thước, độ sâu, điện trở tiếp địa, nhiều yếu tố khác cũng cần xem xét như điều kiện thổ nhưỡng, độ ẩm đất và vật liệu sử dụng. Đây là những yếu tố quyết định hiệu quả bảo vệ lâu dài.

Sự Thay Đổi Của Tiêu Chuẩn Tiếp Địa Qua Các Năm

Trước đây, quy định về tiếp địa tại Việt Nam chủ yếu dựa vào tiêu chuẩn ngành xây dựng và điện lực. Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ, nhu cầu bảo vệ ngày càng cao, các tiêu chuẩn này đã được cập nhật thường xuyên. Một số điểm thay đổi có thể kể đến như:

Giai Đoạn Trước Năm 2000

Trong giai đoạn này, yêu cầu về tiêu chuẩn tiếp địa còn khá đơn giản, chủ yếu dựa vào việc chôn cọc kim loại xuống đất với chiều dài và số lượng nhất định. Các quy định chưa đề cập sâu đến điện trở suất của đất hay ảnh hưởng của môi trường. Phương pháp phổ biến nhất là sử dụng cọc tiếp địa bằng thép mạ kẽm hoặc đồng, lắp đặt theo hình sao hoặc đường thẳng.

Giai Đoạn 2000 – 2010

Đây là giai đoạn bắt đầu xuất hiện những điều chỉnh quan trọng. Tiêu chuẩn mới không chỉ chú trọng đến việc chôn cọc mà còn quy định mức điện trở đất tối đa cho từng loại công trình. Các phương pháp đo điện trở đất cũng được đưa vào quy trình nghiệm thu. Ngoài ra, sự xuất hiện của các giải pháp như hóa chất giảm điện trở đã giúp tối ưu hiệu quả tiếp địa ở những vùng có đất khô, sỏi đá hoặc điện trở suất cao.

Giai Đoạn 2010 – 2020

Trong giai đoạn này, tiêu chuẩn tiếp địa tại Việt Nam bắt đầu tiệm cận với các quy định quốc tế như IEEE, IEC. Các dự án lớn, đặc biệt là công trình công nghiệp, nhà máy, khu đô thị đều yêu cầu hệ thống tiếp địa đạt giá trị điện trở thấp hơn nhiều so với trước kia. Đồng thời, các tiêu chí kỹ thuật về thi công chống sét được bổ sung, kết hợp chặt chẽ giữa hệ thống thu sét, thoát sét và tiếp địa.

Giai Đoạn 2020 Đến Nay

Hiện nay, các tiêu chuẩn đã cập nhật theo hướng đồng bộ và chặt chẽ hơn. Ngoài giá trị điện trở đất, quy định còn yêu cầu kiểm tra định kỳ để đánh giá hiệu quả hệ thống. Việc sử dụng công nghệ mới như cọc đồng bọc đồng, hóa chất thân thiện môi trường, hay kim thu sét công nghệ tiên tiến đã trở thành xu hướng. Mục tiêu là không chỉ đạt an toàn điện mà còn hướng đến độ bền vững, giảm chi phí bảo trì trong dài hạn.

Những Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Hiệu Quả Tiếp Địa

Không phải cứ áp dụng theo đúng quy định là hệ thống tiếp địa sẽ hoạt động hiệu quả. Thực tế, có nhiều yếu tố khác nhau tác động đến kết quả cuối cùng, cụ thể:

• Điều kiện thổ nhưỡng: Đất sét ẩm thường có khả năng dẫn điện tốt, trong khi đất đá hoặc cát khô lại gây khó khăn.

• Vật liệu sử dụng: Sự khác biệt giữa cọc thép mạ kẽm, thép không gỉ, đồng nguyên chất ảnh hưởng lớn đến tuổi thọ.

• Hóa chất giảm điện trở: Giải pháp này giúp ổn định điện trở đất lâu dài, đặc biệt ở những khu vực khó thi công.

• Phương pháp lắp đặt: Nếu cọc tiếp địa không được đóng đúng độ sâu, hoặc hệ thống liên kết kém, hiệu quả sẽ giảm đáng kể.

• Yếu tố môi trường: Mưa, lũ, ăn mòn hóa chất trong đất đều có thể khiến điện trở đất thay đổi theo thời gian.

Việc đánh giá đúng những yếu tố này là bước quan trọng trước khi triển khai thi công chống sét cho bất kỳ công trình nào.

Tại Sao Doanh Nghiệp Cần Quan Tâm Đến Tiêu Chuẩn Tiếp Địa?

Đối với nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghiệp và công nghệ cao, thiệt hại do sự cố điện có thể lên đến hàng tỷ đồng. Một hệ thống tiếp địa không đạt chuẩn không chỉ ảnh hưởng đến an toàn mà còn có nguy cơ gây gián đoạn sản xuất.

AMB Việt Nam khuyến nghị các chủ đầu tư, nhà thầu nên thường xuyên cập nhật tiêu chuẩn tiếp địa mới nhất để áp dụng trong thiết kế và thi công. Đặc biệt, khi kết hợp với hệ thống chống sét hiện đại, giá trị bảo vệ tổng thể sẽ tăng lên rõ rệt.