Tác hại của sét đánh có thể gây nguy hiểm đến mức nào

Sét đánh là một trong những hiện tượng thiên nhiên mạnh mẽ và nguy hiểm nhất, gây ra hàng ngàn ca tử vong và thiệt hại tài sản nghiêm trọng mỗi năm trên toàn cầu. Tại Việt Nam, với khí hậu nhiệt đới gió mùa, sét đánh xảy ra thường xuyên, đặc biệt trong mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10. Hiểu rõ tác hại của sét đánh và các biện pháp bảo vệ là điều cần thiết để đảm bảo an toàn cho con người, tài sản, và các cơ sở hạ tầng quan trọng như trạm biến áp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân tích chi tiết các nguy cơ do sét đánh gây ra và những giải pháp hiệu quả để giảm thiểu rủi ro, với sự hỗ trợ từ các giải pháp chống sét chuyên nghiệp của Công ty TNHH XUẤT NHẬP KHẨU GOLDEN STAR Việt Nam.

Hiểu về sét đánh

Sét là hiện tượng phóng điện trong khí quyển, xảy ra khi có sự chênh lệch điện tích lớn giữa các đám mây hoặc giữa mây và mặt đất. Một tia sét có thể mang dòng điện lên đến 200.000 ampe, với nhiệt độ đạt tới 30.000°C, nóng hơn bề mặt Mặt Trời. Theo thống kê, mỗi năm có khoảng 1,4 tỷ tia sét xảy ra trên toàn cầu, và Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia có tần suất sét đánh cao do đặc điểm khí hậu nhiệt đới.

Có ba loại sét chính:

Sét mây-đất:

Phổ biến nhất, gây thiệt hại trực tiếp khi đánh vào con người hoặc công trình.

Sét mây-mây:

Xảy ra giữa các đám mây, ít gây hại trực tiếp nhưng có thể tạo xung điện từ.

Sét tạt ngang:

Khi sét đánh vào vật thể gần đó và lan sang người hoặc vật khác.

Sét thường đánh vào các vật thể cao như cột điện, nhà cao tầng, hoặc cây cối, nhưng cũng có thể đánh vào khu vực thấp nếu đất có khả năng dẫn điện tốt hơn.

Tác hại trực tiếp của sét đánh

Sét đánh trực tiếp gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho cả con người và tài sản:

Đối với con người

• Bỏng nặng: Nhiệt độ cực cao của sét có thể gây bỏng da và mô sâu.

• Ngừng tim: Dòng điện mạnh có thể làm rối loạn nhịp tim, dẫn đến tử vong.

• Tổn thương thần kinh: Gây liệt, mất trí nhớ, hoặc các vấn đề thần kinh lâu dài.

• Vỡ màng nhĩ: Do sóng xung từ sét đánh.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, khoảng 24.000 người tử vong mỗi năm do sét đánh, và hàng trăm ngàn người khác bị thương. Tại Việt Nam, các vụ sét đánh thường xảy ra ở vùng nông thôn, nơi người dân làm việc ngoài đồng trong mùa mưa.

Đối với tài sản

• Hư hỏng cấu trúc: Sét có thể phá hủy mái nhà, tường, hoặc làm vỡ ống khói dài 30-40 mét, với mảnh vỡ văng xa hàng trăm mét.

• Cháy nổ: Đặc biệt nguy hiểm ở các khu vực chứa vật liệu dễ cháy như kho xăng dầu hoặc nhà máy hóa chất.

• Hư hỏng thiết bị: Các thiết bị điện tử nhạy cảm như máy tính, tivi, hoặc thiết bị y tế có thể bị phá hủy hoàn toàn.

Tác hại gián tiếp của sét đánh

Ngoài tác hại trực tiếp, sét còn gây ra những ảnh hưởng gián tiếp đáng kể:

• Xung điện từ: Khi sét đánh gần đường dây điện, nó tạo ra xung điện lan truyền, làm hỏng các thiết bị điện tử kết nối với lưới điện. Ví dụ, một tia sét đánh cách xa vài trăm mét vẫn có thể gây hỏng máy tính hoặc thiết bị y tế trong bệnh viện.

• Gián đoạn nguồn điện: Sét có thể gây mất điện, ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp, bệnh viện, hoặc trung tâm dữ liệu.

• Hư hỏng hệ thống truyền tin: Các đường dây điện thoại, internet, hoặc cáp viễn thông có thể bị phá hủy, dẫn đến gián đoạn liên lạc.

Một ví dụ điển hình là sự cố tại một trung tâm dữ liệu ở Việt Nam, nơi xung điện từ sét đã làm mất dữ liệu quan trọng, gây thiệt hại hàng tỷ đồng.

Hệ thống chống sét hoạt động như thế nào?

Hệ thống chống sét là một giải pháp kỹ thuật được thiết kế để bảo vệ các công trình khỏi tác động của sét đánh. Nó hoạt động bằng cách thu hút tia sét và dẫn dòng điện xuống đất một cách an toàn, tránh gây hư hại cho công trình hoặc con người. Một hệ thống chống sét hoàn chỉnh bao gồm ba thành phần chính:

Kim thu sét

Kim thu sét là các thanh kim loại nhọn, thường được làm từ thép mạ đồng hoặc inox, được lắp đặt tại các điểm cao nhất của công trình. Chúng có nhiệm vụ thu hút tia sét, đảm bảo rằng dòng điện sét không đánh trực tiếp vào các khu vực dễ bị tổn thương. Kim thu sét hiện đại thường được thiết kế theo nguyên lý tia tiên đạo sớm (ESE), giúp mở rộng phạm vi bảo vệ so với các loại kim cổ điển.

Dây dẫn điện

Dây dẫn điện kết nối kim thu sét với hệ thống tiếp địa, đảm bảo dòng điện sét được truyền dẫn an toàn xuống đất. Các dây dẫn này phải được làm từ vật liệu có độ dẫn điện cao, như đồng hoặc thép mạ đồng, và được lắp đặt sao cho không có gấp khúc hoặc điểm nối lỏng lẻo. Điều này giúp giảm nguy cơ phóng điện hoặc cháy nổ trong quá trình dẫn sét.

Hệ thống tiếp địa

Hệ thống tiếp địa, bao gồm các cọc tiếp địa, đóng vai trò quan trọng trong việc phân tán năng lượng của tia sét xuống đất. Các cọc tiếp địa được chôn sâu vào lòng đất, thường ở độ sâu từ 2-3 mét, tùy thuộc vào loại đất. Trong các khu vực có đất cát hoặc đất đá, nơi điện trở đất cao, hóa chất giảm điện trở được sử dụng để tăng hiệu quả tiếp địa, đảm bảo dòng điện sét được phân tán nhanh chóng và an toàn.

Khi một tia sét đánh vào kim thu sét, dòng điện sẽ được dẫn qua dây dẫn điện xuống hệ thống tiếp địa, nơi nó được phân tán vào lòng đất mà không gây hại cho công trình hoặc con người.

Các loại hệ thống chống sét

Hệ thống chống sét có thể được tùy chỉnh để phù hợp với từng loại công trình, tùy thuộc vào mức độ rủi ro và yêu cầu kỹ thuật:

Hệ thống chống sét cho công trình dân dụng:

Phù hợp với nhà ở, văn phòng, hoặc các tòa nhà thấp tầng. Hệ thống này thường sử dụng một hoặc hai kim thu sét và hệ thống tiếp địa đơn giản, đảm bảo chi phí hợp lý nhưng vẫn hiệu quả.

Hệ thống chống sét cho công trình công nghiệp:

Được thiết kế cho các nhà máy, kho chứa, hoặc khu công nghiệp, nơi có nguy cơ cháy nổ cao. Hệ thống này thường bao gồm nhiều kim thu sét và hệ thống tiếp địa phức tạp hơn.

Hệ thống chống sét cho trạm biến áp:

Đây là một trong những ứng dụng quan trọng nhất, vì trạm biến áp là trung tâm cung cấp điện cho nhiều khu vực. Hệ thống chống sét cho trạm biến áp phải được thiết kế với độ chính xác cao, sử dụng các kim thu sét chiến lược và hệ thống tiếp địa có điện trở thấp để bảo vệ các thiết bị điện nhạy cảm.

Ngoài ra, các hệ thống chống sét lan truyền cũng được sử dụng để bảo vệ các thiết bị điện tử khỏi xung điện do sét gây ra. Các thiết bị này thường được lắp đặt trên các đường dây điện hoặc hệ thống viễn thông để ngăn chặn hư hỏng do dòng điện đột biến.

Tầm quan trọng của bảo trì và kiểm tra định kỳ

Một hệ thống chống sét, dù được thiết kế và thi công chống sét kỹ lưỡng đến đâu, cũng cần được bảo trì và kiểm tra định kỳ để đảm bảo hiệu quả lâu dài. Theo thời gian, các thành phần của hệ thống có thể bị hư hỏng do các yếu tố môi trường như mưa, gió, hoặc oxy hóa. Ví dụ, các mối nối của dây dẫn có thể bị lỏng, hoặc các cọc tiếp địa có thể bị ăn mòn, làm giảm hiệu quả của hệ thống.

Các hoạt động bảo trì và kiểm tra định kỳ bao gồm:

• Kiểm tra tình trạng vật lý của kim thu sét, dây dẫn, và cọc tiếp địa để phát hiện các dấu hiệu hư hỏng hoặc ăn mòn.

• Đo điện trở của hệ thống tiếp địa để đảm bảo rằng nó vẫn đạt tiêu chuẩn (thường dưới 10Ω theo tiêu chuẩn TCVN 9385:2012).

• Kiểm tra các kết nối điện để đảm bảo không có điểm lỏng lẻo hoặc hư hỏng.

• Thay thế hoặc bổ sung hóa chất giảm điện trở nếu cần thiết, đặc biệt ở các khu vực có đất dẫn điện kém.

Tại Việt Nam, tiêu chuẩn TCVN 9385:2012 quy định rõ ràng về việc kiểm tra và bảo trì hệ thống chống sét, đặc biệt đối với các công trình công cộng và công nghiệp. Việc không tuân thủ các quy định này có thể dẫn đến rủi ro pháp lý và an toàn.

Bảng: Các hạng mục kiểm tra định kỳ cho hệ thống chống sét

Lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ chống sét

Việc lựa chọn một đơn vị thi công chống sét đáng tin cậy là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn cho công trình. Dưới đây là một số tiêu chí cần xem xét:

• Kinh nghiệm và uy tín: Đơn vị có bao nhiêu năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chống sét? Họ có danh sách các dự án thành công để chứng minh năng lực không?

• Chứng nhận và tiêu chuẩn: Đơn vị có tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật như TCVN 9385:2012 hoặc các tiêu chuẩn quốc tế như NFC 17-102 không?

• Chất lượng sản phẩm: Các thiết bị như kim thu sét, cọc tiếp địa, hoặc hóa chất giảm điện trở có được nhập khẩu từ các thương hiệu uy tín và có giấy tờ chứng minh nguồn gốc

• Dịch vụ bảo trì: Đơn vị có cung cấp dịch vụ bảo trì và kiểm tra định kỳ không? Điều này rất quan trọng để đảm bảo hệ thống hoạt động lâu dài.

• Chi phí hợp lý: Mặc dù chi phí là yếu tố quan trọng, nhưng không nên chọn các đơn vị cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ kém chất lượng để tiết kiệm chi phí.

Biện pháp phòng ngừa và bảo vệ

Để giảm thiểu tác hại của sét đánh, cần áp dụng các biện pháp bảo vệ hiệu quả:

Đối với cá nhân

• Tránh ở ngoài trời: Trong cơn bão, nên tìm nơi trú ẩn trong nhà hoặc xe hơi có mái kim loại.

• Không đứng gần vật cao: Tránh đứng dưới cây cao, cột điện, hoặc các cấu trúc dễ thu hút sét.

• Tư thế an toàn: Nếu không thể tìm nơi trú ẩn, hãy ngồi xổm, dùng tay bịt tai, và cúi đầu để giảm nguy cơ bị sét đánh.

Đối với công trình và doanh nghiệp

Lắp đặt hệ thống chống sét là giải pháp hiệu quả nhất để bảo vệ tài sản và con người. Một hệ thống chống sét hoàn chỉnh bao gồm:

• Kim thu sét: Được lắp trên mái nhà để thu hút và dẫn điện tích sét xuống đất.

• Dây dẫn điện: Kết nối kim thu sét với hệ thống tiếp địa.

• Cọc tiếp địa: Được cắm sâu vào đất để phân tán điện tích an toàn.

• Hóa chất giảm điện trở: Tăng hiệu quả tiếp địa trong các loại đất có điện trở cao, như đất cát hoặc đất đá.

Đặc biệt, các trạm biến áp cần hệ thống chống sét chuyên biệt để bảo vệ thiết bị điện và đảm bảo nguồn điện ổn định. Việc thi công chống sét đúng tiêu chuẩn kỹ thuật là yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả.

Kết luận

Sét đánh là một mối nguy hiểm không thể xem nhẹ, với những tác hại nghiêm trọng về người và tài sản. Tuy nhiên, với các giải pháp chống sét hiện đại, chúng ta có thể giảm thiểu rủi ro một cách hiệu quả. Công ty TNHH XUẤT NHẬP KHẬU GOLDEN STAR Việt Nam tự hào cung cấp các sản phẩm và dịch vụ thi công chống sét chất lượng cao, giúp bảo vệ bạn và tài sản khỏi những nguy cơ từ sét đánh. Để biết thêm thông tin, hãy liên hệ qua website hoặc số điện thoại của chúng tôi.

CÔNG TY TNHH XUẤT NHẬP KHẨU GOLDEN STAR VIỆT NAM

Địa chỉ: Lô 70, khu dịch vụ 2 Xa La, Phúc La, Hà Đông, Hà Nội

Văn phòng giao dịch: Số 133, Khu dịch vụ 4 Xa La, Phúc La, Hà Đông, Hà Nội

Điện thoại: 0975.008.163

Email: congtygoldenstarvietnam@gmail.com 

Website: https://ambvietnam.vn/ 

Fanpage: https://www.facebook.com/profile.php?id=100062996541079ref=embed_page